Ekran kartı, iş ve oyun bilgisayarlarının olmazsa olmaz bileşenlerinden biridir. Özellikle toplama bilgisayarlara ilgi duyanların en çok para harcadığı parça ekran kartıdır. Ekran kartı, grafik kartı olarak da alınılır ve özellikle bazı oyun bilgisayarları için oldukça önemlidir.
Peki, ekran kartı ne işe yarıyor? Buna geçmeden önce; inceleme içerisinde ekran kartı söz öbeğini çok fazla tekrar etmek istemediğim için EK şeklinde kısaltacağımı belirtmek isterim.
İnceleme
Ekran kartı ne işe yarıyor?
EK veya grafik kartı, ekran verilerini yüksek netlik, renk, tanım ve genel görünümle görüntülemek için çoğu bilgi işlem aygıtına takılan bir tür ekran bağdaştırıcısı veya video kartıdır. Bir EK, gelişmiş grafik teknikleri, özellikleri ve işlevleri kullanarak, grafik verilerini işleyip, yürütür ve bunun sonucunda yüksek kaliteli görüntü sağlar.
EK, ekran bağdaştırıcısı, ekran denetleyicisi, grafik hızlandırıcı kartı veya grafik kartı olarak da adlandırılır. Ekran kartı, grafik işleme görevlerini işlemciden veya RAM’dan kaldırmak için tasarlanmıştır. Söz konusu kartlar, özel bir grafik işleme birimi (GPU) ile birlikte, grafik verilerini hızlı bir şekilde işlemesine yardımcı olan bir RAM içerir.
Çoğu işlemci gibi, bir grafik kartında da ısıyı GPU‘dan uzak tutmak için özel bir ısı emici bulunur. EK, 3 boyutlu görüntülerin görüntülenmesini, görüntü rasterleştirmesini, daha yüksek piksel oranını, geniş bir renk yelpazesini ve çok daha fazlasını kullanıcısına sağlar. Ayrıca; AGP, HDMI, TV ve çoklu monitör bağlantısı gibi çeşitli bağlantı noktalarını içerir. EK, ana karta entegre edilebilir veya bir genişletme kartı olarak eklenebilir.
Ekran kartı nasıl çalışır?
Bilgisayar ekranınızda gördüğünüz görüntüler piksel adı verilen küçük noktalardan oluşur. En yaygın çözünürlük ayarlarında, bir ekran bir milyondan fazla piksel görüntüleyebilir. Ve bilgisayarın bir görüntü oluşturmak için her bir pikseli nasıl kullanması gerektiğine karar vermesi gerekir.
Bilgisayarın bunu yapabilmesi için, bir çevirmene ihtiyacı vardır. Eğer söz konusu bilgisayarın ana kartında yerleşik grafik özelliği yoksa bu çeviri işini ekran kartı üstlenir. Ekran kartının işi karmaşıktır, ancak ilkelerini ve bileşenlerini anlamak kolaydır.
Bir bilgisayarı kendi sanat departmanına sahip bir şirket olarak düşünün. Şirketteki insanlar bir sanat eseri istediklerinde sanat departmanına bir talep veya beyan gönderirler. Sanat departmanı, görüntünün nasıl oluşturulacağına karar verir ve ardından kağıda döker. Sonuç olarak bir fikir, gerçek ve görüntülenebilir bir resim haline gelir.
EK da aynı prensipte çalışır. İşlemci, yazılım uygulamaları ile birlikte çalışarak, ekran kartına resim hakkında bilgi gönderir. Görüntüyü oluşturmak için ekrandaki piksellerin nasıl kullanılacağına EK karar verir. Daha sonra bu bilgiyi bir kablo aracılığıyla monitöre gönderir.
İkili verilerden bir görüntü oluşturmak zorlu bir süreçtir. EK, birleştirme işlemi için 3-D görüntüsünü alıp, ilk düz çizginin dışında bir tel çerçeve oluşturur. Ardından görüntüyü rasterleştirir (kalan pikselleri doldurur). Ayrıca aydınlatma, doku ve renk ekler.
Hızlı tempolu oyunlar için bilgisayarın bu süreçten saniyede yaklaşık altmış kez geçmesi gerekir. Gerekli hesaplamaları yapacak bir ekran kartı olmadan, iş yükü bilgisayarın kaldıramayacağı kadar fazla olacaktır.
EK bu görevi dört ana bileşeni kullanarak gerçekleştirir:
- Veri ve güç için bir ana kart bağlantısı
- Ekrandaki her pikselle ne yapılacağına karar veren bir işlemci
- Her piksel hakkında Hafıza
- Ve nihai sonucu görebilmeniz için bir monitör bağlantısı
EK da ana kart gibi bir işlemci ve RAM içeren bir baskılı devre kartıdır. Kartın asıl ayarlarını saklayan ve başlangıçta bellek, giriş ve çıkış üzerinde tanılama gerçekleştiren bir giriş/çıkış sistemi (BIOS) yongasına sahiptir.
İyi bir ekran kartı nasıl seçilir?
Birinci sınıf bir EK bulmak kolaydır. Piyasadaki çoğu EK, iyi bir belleğe ve hızlı bir işlemciye sahiptir. Her şeyden daha görsel olarak daha çekicidir. Çok sayıda yüksek performanslı ekran kartı modeli, dekoratif fanlara veya ısı emicilere sahiptir.
Ancak üst düzey bir kart, çoğu insanın gerçekten ihtiyaç duyduğundan daha fazla güç sağlar. Bilgisayarlarını çoğunlukla internette gezinmek için kullanan kişiler, gerekli tüm grafik desteğini entegre grafiklere sahip normal bir ana kartta bulabilirler.
Sıradan bilgisayar oyuncusu için orta seviye bir kart yeterlidir. Üst düzey bir kartın gücüne ihtiyaç duyanlar arasında, oyun meraklıları ve çok sayıda 3 boyutlu grafik çalışması yapan kişiler bulunur.
Bir EK’nın performansını, kare/saniye (FPS) olarak ölçülen kare hızı gösterir. Kare hızı, kartın saniyede kaç tam görüntü görüntüleyebileceğini tanımlar. İnsan gözü saniyede yaklaşık 25 kare işleyebilir, ancak hızlı aksiyon oyunları, düzgün animasyon ve kaydırma sağlamak için en az 60 FPS kare hızı gerektirir.
Sonuç
İnceleme dili biraz teknik olsa da basitleştirilmiş haliyle şu şekilde özetleyebilirim: Ekran kartı veya grafik kartı, genellikle bilgisayar oyunlarına merakı olan veya 3 boyutlu grafik çalışması yapan kişilerin ihtiyaç duyduğu bir parçadır.
Zira çoğu bilgisayarın, üst düzey bir bilgisayar oyununun görüntülerini hızlı bir şekilde aktarabilmesi ya da 3 boyutlu bir grafik çalışması yapabilmesi için kendi ana kartı yeterli olmayacaktır. İşte bu noktada bir ekran kartı ihtiyacı belirecektir. Sizler bu konuda neler düşünüyorsunuz, mutlaka benimle paylaşın!
