Yaz demek tatil demek; tatil ise deniz, kum, güneş ve güneş yanığı… Her ne kadar şikayet etsek de pek çoğumuz yazın bronz bir tene sahip olmak için can atıyor. Aman diyelim; bronzlaşalım derken sağlığınızdan olmayın! Zararlı olduğunu bile bile yapılan bu hata, sonuç olarak yanık cilde, kızarıklık, şişlik ve ağrıya neden oluyor.
Kimileri güneşe bilinçsiz bir şekilde maruz kalmayı tercih ederken; kimilerinin 10 – 15 dakika güneşin altında kalması yanmak için yeterli oluyor. Dolayısıyla yaz mevsiminin en önemli sorunlarından biri güneş yanığıdır, desek abartmış olmayız! Peki, bu geceleri dahi uyutmayan güneş yanığına ne iyi gelir? En hızlı çözümü nedir?
Güneş yanığı nedir? Neden oluşur?
Cildin yoğun güneş ışığına maruz kalması sonucu ortaya çıkan yanık, yanan bölgenin akut iltihaplanma ile kızarması ve kabarmasını ifade eden bir durumdur. Güneş yanığının oluşmasındaki tek neden güneş ışığı değildir; zira solaryum gibi yapay ışık kaynakları da vücutta yanık oluşturabilir.
Güneş yanığı olarak adlandırılan bu yanığın kademeleri vardır. Mesela hafif bir yanık yalnızca kızarıklığa neden olur. Fakat şiddetli bir güneş yanığı cilt üzerinde kabarcıklar oluşturabilir ve bu kabarcıklar iyileşse dahi ciltte yara izi bırakabilir. Bu yüzden dikkat etmekte fayda var!
Güneş yanığının ciltte meydana getirdiği hasar, ilk önce üst deri tabakasını (epidermisi) etkiler. Bununla birlikte üst deri tabakasının altında da iltihap ve hasar meydana getirebilir. Güneş yanığı durumu çok sık tekrarlanırsa, cildin erken yaşlanmasına yol açabildiği gibi deri kanseri riskini de arttırabilir.
Güneş ışığı kimler için daha tehlikelidir?
Güneş ışınları bazı insanları, diğerlerine oranla daha çok etkiler. Bu grup genellikle açık tenli insanlar ve çocuklardan oluşur. Risk grubunda olan kişilerin güneş ışığına karşı daha hassas oldukları bilinen bir gerçektir. Bu gruptaki insanlarda, vücutta geniş bir alana yayılmışsa tehlikeli sistemik etkilere neden olabilir ve hayatı tehlikeye sokabilir.
Dolayısıyla açık bir tene sahipseniz kendinizi ve çocuklarınızı güneş ışığından korumalı; gündüz dışarı çıkarken güneş gözlüğü ve şapka gibi aksesuarlar takarak güneşten korunmaya çalışmalısınız.
Güneş yanığına ne iyi gelir?
Öncelikle yanan cildin soğutulması gerekir. Bu soğuk bir duşla yapılabilir. Soğuk su ile derideki acı azaltılır ve iltihap oluşumunun önüne geçilir. Bununla birlikte kendinizi soğutmak için buz küpleri kullanmaktan kaçınmalısınız. Yanığı iyileştirebilmek için evde yapabileceğiniz diğer şeyler:
- Cildinizi soğuk bir duş, banyo veya nemli havluyla soğutun (bebek veya küçük çocukların çok üşümesine izin vermeyin)
2. Papatya özlü veya Aloe vera gibi güneş sonrası krem veya sprey kullanın.
3. Serinlemek ve dehidrasyonu önlemek için bol bol soğuk su için.
4. Çok fazla ağrınız varsa parasetamol veya ibuprofen gibi ağrı kesiciler alın.
5. Cilt tamamen iyileşene kadar yanmış cildi güneşten ve doğrudan güneş ışığından koruyun.
6. Güneşten yanmış cilt üzerinde petrol bazlı kremler kullanmayın.
7. Güneşte yanmış cilde buz veya buz küpleri koymayın.
8. Kabarcıkları patlatmayın, çizmeyin veya soyulan cildi çıkarmaya çalışmayın
9. Güneşten yanmış cilt üzerine dar giysiler giymeyin
10. Cildinize yoğurt, süt ürünleri ve diş macunu sürmeyin. Bunlar sadece acıyı hafifletebilir; fakat ciltte yanık nedeniyle oluşan iltihabı iyileştiremezler.
Aşağıdaki gibi durumlar oluşursa doktora gidin:
- Cildiniz kabarmış veya şişmişse
- Ateşiniz çok yüksekse
- Kendinizi sıcak hissediyor olmanıza rağmen titriyorsanız
- Çok yorgun ve hasta hissediyorsanız,
- Baş ağrınız, baş dönmeniz ve kas kramplarınız varsa
Çocuklarda güneş yanığı tedavisi
Altı aylıktan küçük bebekler asla güneşe maruz bırakılmamalıdır. 6 aydan büyük bebekler ise güneşten korunmalı ve UV engelleyici güneş gözlüğü takmalıdır. Çocuğunuz güneşte yanarsa, şu yönergeleri izleyin:
- Cildi soğutmak için temiz, ılık suda banyo yaptırın.
2. 1 yaşından küçük bir bebeklerde güneşin neden olduğu yanık acil olarak tedavi edilmelidir. Derhal doktorunuzu arayın.
3. Çocuğunuzda, uyuşukluk, ateş (38 derece), kabarma, şiddetli ağrı varsa, doktorunuzu arayın.
4. Güneş yanığı dehidrasyona neden olabilir. Çocuğunuza bol bol su veya meyve suyu verin. Çocuk düzenli idrar yapmıyorsa doktora başvurun; bu acil bir durum.
5. Cildi yatıştırmak için hafif nemlendirici losyon uygulayın, ancak ovalamayın.
6. Sade kalamin losyonu sürmek yardımcı olabilir, ancak antihistamin eklenmiş bir losyon kullanmayın.
7. Cilde asla alkol uygulamayın.
8. Doktorunuz tarafından talimat verilmedikçe hidrokortizon veya benzokain gibi ilaçlı kremleri kullanmayın.
10. Güneş yanığı iyileşene kadar çocuğunuzu güneşten tamamen uzak tutun.
Sonuç
Sonuç olarak güneş yanığı aslında çok da cazip bir şey değil! En başta da söylediğim gibi bronzlaşayım derken sağlığınızdan olmayın! Daha önce şiddetli güneş ışınlarının neden olduğu yanıklar dolayısıyla şiddetli bir ağrı veya acı çektiniz mi? Hadi, bizimle paylaşın! Ne demişler: ”Bir musibet bin nasihatten iyidir.”
