Kedilerin pek çoğu catnip, yani kedi nanesine bayılıyor! Neden mi? Bunun sırrı ise Catnip’in gizeminde yatıyor. Catnip, nane familyasının bir üyesi olan ve bilimsel camiada Nepeta cataria olarak adlandırılan bir bitkidir. Söz konusu bitkinin kedi nanesi olarak anılmasının, kedilerin bitkiye gösterdiği tepkiden kaynaklandığı düşünülüyor.
Kedi denildiğinde aklınıza yalnızca ev veya sokak kedileri gelmesin; zira aslan, kaplan ve panter gibi vahşi dostlarımız da bu bitkiyi fazlasıyla seviyor. Hatta bir tiryakilik söz konusu! Peki, catnip kedilerin davranışlarını ve duygu durumlarını nasıl değiştirebiliyor? Hep birlikte inceleyelim!
Kedi nanesi, Catnip nedir?
Nane familyasındaki yaklaşık 250 türden biri olan kedi nanesi, açık yeşil yapraklar ve lavanta çiçekleriyle süslenen bir görünüme sahiptir. Genellikle Kuzey Amerika’da yetiştirilir. Diğer adını kullanırsak Catnip yaprakları başlangıçta çay yapmak için kullanılmış, ishale ve öksürüğe iyi geldiği görülmüştür.
Buna ek olarak bazı doğal böcek spreylerinin de ana bileşenidir. Catnip’deki esansiyel yağ olan Nepetalactone (Nepetalakton), en tembel kediyi bile çılgın bir tüy yumağına dönüştürebilir. Tabi bu söz konusu tüy yumağı, Catnip’e karşı duyarlıysa gerçekleşebilir.
Bu duyarlılık, bir kedi, üç ila altı aylık olana kadar ortaya çıkmaz; yani üç aylıktan küçük bir yavru kedi, Catnip’e yanıt vermeyecektir. Bununla birlikte catnip duyarlılığı kalıtsal bir şeydir ve tahmini olarak kedilerin %40’ı Catnip’e karşı nötrdür.
Kedi nanesi kedileri nasıl etkileyebiliyor?
Kedilerin ağızlarının çatısında vomeronazal bez adı verilen ekstra bir koku organı vardır. Bu özel yol, burun ve ağızda toplanan kokuların beyne taşınmasını sağlamaktadır. Nepetalakton, Catnip bitkisinin yapraklarında bulunan ve kedilerde davranış değişikliklerine neden olabilen yağdır.
Bir kedinin bu maddeye maruz kalması için Catnip’in kokusunu alması yeterlidir. Catnip, kedi cinsiyet hormonlarını taklit ederler. Bu davranışlar, açık sevgi gösterisi, rahatlama ve mutluluk belirtileri gibi etkilerle kendini gösterir. Bazı kediler, oyunbazlık ve hatta bazen saldırganlık gibi aktif davranışlar da sergileyebilirler.
Hatta Catnip ile olumlu bir deneyime sahip kedilerde, söz konusu bitki, kaygıyı azaltmaya ve hatta ağrıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Bazı veteriner hekimler, kediniz uzun süre evde yalnız kalacaksa, ayrılık kaygısı çekmemesi ve kendisini terkedilmiş hissetmemesi için söz konusu bitkinin kullanılmasını önermiştir.
Catnip tüm kedileri etkiler mi?
Catnip’deki aktif bileşiğe tüm kediler yanıt vermez. Zira yapılan bilimsel araştırmalara ve çalışmalara göre, kedilerin yaklaşık %60’ının Catnip’e karşı davranışsal bir tepki vermediğini göstermektedir. Bir kedinin kedi nanesine verdiği tepkinin, genetiğe dayalı baskın bir özellik olduğuna dair kanıtlar da yine çeşitli araştırmalar sonucu kanıtlanmıştır.
Kedi nanesinin etkisi ne kadar sürer?
Catnip etkisinin geçme süresi, kediden kediye değişiklik gösterebilir. Bununla birlikte genel anlamda catnip etkileri yaklaşık 10 dakika sürer ve ardından yavaş yavaş geçmektedir. Kedinin sonrasında tekrar Catnip’e duyarlı hale gelmesi 30 dakika sürebilir. Catnip, bir bitki olarak zamanla etkisini kaybeder, bu nedenle maksimum tazelik için hava geçirmez bir kapta saklanması önerilir.
Yavru kediler, kedi nanesinden etkilenir mi?
Catnip, yavru kediler için zararlı değildir, ancak çoğu kedi 3 – 6 ay ila 1 yaşına gelene kadar Catnip’e tepki vermeyebilir. Bazı kediler, yıllar içinde hassasiyetlerini yavaş yavaş artıracakları için bu kuralın istisnası da olabilir.
Kediler kedi nanesi yiyebilir mi?
Kediler, catnip yiyebilir ve hatta bu sindirim sistemleri için yararlı olabilir. Bununla birlikte, fazla tüketildiğinde sindirim rahatsızlığına neden olabilir. Bu nedenle kedinize çok fazla catnip yedirmemeye çalışın. Kedi nanesi bitkisi aslında ishal önleyici özellikleri dolayısıyla insanlarda kullanılmıştır.
Aşırı kedi nanesi kullanımında neler olur?
Catnip’e aşırı derecede maruz kalan kedilerde; kusma, ishal, baş dönmesi veya yürüme güçlüğü gibi sağlık sorunları oluşabilir. Dolayısıyla az miktarlarda kullanmanızda fayda var. Kediniz için en doğru miktarı veterinerinize danışabilirsiniz.
Bunun yanı sıra taze catnip, kurutulmuş halinden daha etkilidir. Bu nedenle taze nane daha az miktarda verilmelidir. Ayrıca, etkileri nedeniyle yüksek konsantrasyonlu kedi nanesi yağlarından kaçınılmalıdır.
Kedi nanesi nasıl kullanılır?
- Taze kedi nanesi
- Kurutulmuş kedi nanesi
- Catnip spreyleri veya kabarcıkları
- Kurutulmuş catnip ile doldurulmuş oyuncaklar
Catnip spreyleri, midesi bulanan kediler için iyi bir seçenektir. Kedinizin en sevdiği oyuncağa veya tırmalama tahtasına sprey sıkabilirsiniz. Ayrıca bir kedi ağacına, tırmalama tahtasına veya karton kaşıyıcıya kuru kedi nanesi serpebilirsiniz.
En iyi kullanım: Kurutulmuş Catnip’i, bir masa veya kanepe üzerine serpin. Kediniz yavaş yavaş catnipin kokusuna doğru çekilecektir. Sonrasında kedinizin kurutulmuş bitkinin üstünde yuvarlanışını, komik ve sevimli davranışlarını keyifle seyredebilirsiniz.
Sonuç
Catnip, dozunda kullanıldığı sürece kedilerin sağlığını olumsuz yönde etkilemez. Aksine kedilerin pek çoğunda kaygı ve stresi azaltacağı gibi birçok kedinin rahatlamasını sağlar. Catnipin kedilerde uyuşturucu etkisi gösterip göstermediği bilimsel camiada tartışılıp incelenmiş; fakat böyle bir etki saptanamamıştır.
Dolayısıyla kedilerin catnip konusuna verdiği tepkiler, insanların herhangi bir maddeden keyiflenmesi veya rahatlaması gibi bir şey değildir.
Kedilerle ilgili diğer içeriklerimize göz atmak istersiniz diye düşünerek, hemen link bırakıyorum:
