Mobbing kelime anlamıyla psikolojik olarak yıldırma, bezdirme anlamında kullanılır. İş hayatında bu duruma sıklıkla rastlanır. İş yerinde uzun yıllar geçirmiş, hiyerarşi oluşturmuş grupların bir kişiye veya kişilere psikolojik şiddet uygulaması durumudur. Kontrolsüz iş yerlerinde, aşırı örgütlenmenin veya gruplaşmanın olduğu yerlerde de sıklıkla gözlemlenen bir durumdur.
Psikolojik yıldırmanın çok farklı çeşitleri olsa dahi bireylere uygulanan bu durum çoğunlukla kasıtlı ve sistematik ilerler. Kişiyi işten uzaklaştırmak, kişisel sebeplerden dolayı iş yükünü arttırmak ve ilerlemesini engellemek bazı örnekler arasında yer alır.
Mobbing Türleri
Psikolojik yıldırma çok çeşitli şekillerde gözlemlenebilen bir durumdur. Çalışanın çalışana yaptığı mobbing, işverenin çalışana yaptığı mobbing, kıdemli kişilerin acemilere yaptığı mobbing, psikolojik yıldırma türlerinin birkaç tanesidir. Bu türlere birkaç örnek verip konuyu pekiştirmemizin doğru olacağını düşünüyorum. Aşağıda yer alan örneklerin birine veya birkaç tanesine maruz kalıyorsanız hız kesmeden hukuki işlemlere başlamanızı tavsiye ederim. İş yaşamında yaşanan olumsuzluklar ihmal edildiğinde ciddi psikolojik travmalara yol açabilir.
- İşveren veya çalışanın kişiyi istifa etmeye zorlaması,
- Kişinin yaptığı işi aşağılama, saygısızca yorumlarda bulunma,
- Bireyi herkesin önünde azarlama,
- Bir grubun kişiyi yalnızlaştırmak için birlik olması,
- Toplantı veya konuşma esnasında kişiyi görmezden gelme, sözünü kesme, konuştuklarını dikkate almama,
- İş yerinde bulunduğu konumu, maaşı veya kişiye tanınan olanakları elinden almakla tehdit etme,
- Sözlü veya cinsel taciz bu duruma verilecek başlıca örnekler arasındadır.
Mobbing Esnasında Ne Yapılmalıdır?
Psikolojik yıldırmaya uğrayan bir kişi çok geçmeden ALO 170 hattından destek almalı ve bu durumun önüne geçmek için hukuki anlamda mücadele etmelidir. Psikolojik yıldırma esnasında karşı tarafı haklı gösterecek davranışlardan kaçınılması gerekir. Olay sırasında sözlü ve fiziksel şiddetten uzak durulmalı ve bir an önce diyalogun bitmesi sağlanmalıdır. Hemen ardından olayın ne zaman ve nasıl gerçekleştiği detaylıca not alınmalıdır. Not tuttuğunuzu karşı tarafın öğrenmesi daha kötü sonuçlar doğurabileceğinden ilk zamanlar not aldığınızı söylememeniz ve bu işlemi gizlice gerçekleştirmeniz daha doğru olabilir. Aksi takdirde daha kötü psikolojik şiddet veya özel hayatınız ile ilgili daha büyük tehditlerle karşılaşabilirsiniz.
ALO 170 Nedir?
ALO 170 hattı çalışma hayatı ile ilgili problemleri şikâyet etmek ve haklarınız hakkında bilgi edinmeniz için açılmış yardım hatlarından bir tanesidir. Bununla birlikte sosyal haklarınız ile ilgili detaylı bilgiye ulaşabilir ve iş haklarınız hakkında merak ettiğiniz soruların cevabını öğrenmek için ALO 170 hattından destek alabilirsiniz.
Bu hat 7/24 açık olup daima yasal haklarınızı öğrenebilmenize yarar. Bu hat ile 6 dakikalık görüşme 3,5 TL olarak fiyatlandırılır. Fiyatlar sabit hat tarifesine göre değişkenlik göstermektedir.
Mobbing’e Uğrayan Kişi Hangi Adımları İzlemeli?
İş yerinde psikolojik şiddette uğradığını kanıtlayabilen kişi manevi tazminat da dahil olmak üzere yüksek miktarda tazminat alabilir. Bununla birlikte psikolojik yıldırma somut bir olay olmadığından dolayı kanıtlanması oldukça zor bir olaydır. Dolayısıyla gösterilen kanıtların fazla ve detaylı olması gerekir. Kanıt toplama ve sunma konusunda bir uzmandan yardım almak her zaman daha doğru sonuçlar doğuracaktır.
Yaşadığı durum ile ilgili hukuki bir sürece girmek isteyen kişilerin aşağıdaki adımları izlemesi önerilir:
- Mobbing yapan kişiyi uyarmak,
- Ardından bu kişinin psikolojik şiddet uyguladığına dair şahitlik yapabilecek mümkünse birden fazla kişi bulmak
- Psikolojik şiddete veya tacize maruz bırakıldığı anları kronolojik sıraya bağlı kalarak not etmek,
- Not alırken önemli detaylara da mutlaka yer vermek,
- Hazırlanan notlarla birlikte insan kaynakları veya üst makamlara yaşanılan durumu bildirmek,
- Gerekirse çeşitli sözleşmelere dayanarak hukuki süreci başlatmak izlenmesi gereken ilk adımlar arasında yer alır. Hukuki sürecin ilerlemesi durumunda avukatınız sizi en iyi şekilde yönlendirecektir.
Mobbing Kişide Ne Gibi Sorunlara Yol Açar?
Mobbing’in etkisi çoğunlukla psikolojiktir. İş yerinde darp edilme, fiziksel tacize uğrama durumlarında fiziksel yaralanmalara da sebep olabilir. Bildiğimiz üzere stres ve devamlı üzüntü hâli birçok ciddi hastalığı da beraberinde getirir. Yaşadığı olaylardan olumsuz etkilenen kişi bir an önce psikolojik destek almalıdır. Devamlı depresyon hâli, ani öfke patlamaları, devamlı panik ve stres içinde olma, özgüven eksikliği, güven duygusunu yitirme, kendini ve mesleki becerilerini devamlı sorgular durumda olma, uzun vadede intihara meyilli hâle gelme olumsuz etkilerden yalnızca birkaçıdır. Eğer yukarıda bahsettiğimiz problemlerden birini veya birkaçını yaşıyorsanız daha büyük psikolojik travmalar yaşamamak için bir an önce yardım almanızı tavsiye ederiz.
Her geçtiğimiz gün iş yerinde yaşadığı psikolojik yıldırma ve şiddet sebebiyle intihar eden kişi sayısı artmaktadır. Bu durum basite alınmaması gereken oldukça önemli bir durumdur. Şu an psikolojik şiddete uğramıyor olsanız dahi bir gün bu durumla karşılaşabileceğinizin bilincinde olarak haklarınızı öğrenmeniz ve izlemeniz gereken yolların bilincinde olmanız sizi derinden etkileyebilecek psikolojik baskıdan kurtaracaktır. Mobbing bilincini yalnızca “ya mobbing’e uğrarsam” bilinci ile değil, “ya bir gün istemeden mobbing uygularsam” bilinci ile de düşünmeniz de size farklı bir bakış açısı sağlayacak, iş arkadaşlarınızla olan iletişiminizi olumlu yönde etkileyecektir.
İş hayatı ile ilgili daha fazla yazı için beni ve yazılarımı takip etmeyi unutmayın!
