Kantaron, sarı renkte, yıldız şeklinde çiçekleri olan bir bitkidir. Hypericaceae familyasının (Hypericum perforatum) bir üyesi olan Kantaron çiçeği, insanlar tarafından yüzyıllardır kullanılmaktadır. Sağlığa faydalı oluşuyla alternatif tıbbın en önemli kaynaklarından biridir. En bilinen formu kantaron yağıdır. Söz konusu bitki bazı ilaçlarla ciddi etkileşimlere neden olabilir. Bu nedenle Fransa gibi bazı ülkelerde kullanımını yasaklanmıştır. Çoğu ülkede ise yalnızca reçete ile satılmaktadır.
Depresyon ve duygu durum bozuklukları için kullanılan bu bitkinin, hafif ila orta derecede depresyon için etkili olduğuna dair bazı güçlü bilimsel kanıtlar vardır. Menopoz semptomları ve diğer birçok durum için de kullanıldığı bilinmektedir. Ancak bu kullanımları destekleyecek bilimsel bir kanıt yoktur.
Kantaron ne işe yarar? Nasıl kullanılır?
Bilim adamları, uzun süre, kantaronda bulunan hiperisin adlı bir kimyasalın, ruh halini iyileştirme üzerindeki etkisinin oldukça önemli olduğunu düşünmüşlerdir. Yapılan son araştırmalarda, hiperforin gibi diğer kimyasalların da bu konuda daha büyük bir rol oynayabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Bu kimyasallar, sinir sistemindeki ruh halini düzenleyen haberciler üzerinde hareket etmektedir.
Kantaron, tablet, yağ ve kurutulmuş yapraklar şeklinde üretilip, satılmaktadır. Günümüzde, online alışveriş mecralarında ve aktarlarda kolayca bulunabilmektedir. Peki, kantaron faydaları nelerdir?
Kantaron faydaları nelerdir?
Depresyon
Kantaron özlerinin, tablet şeklinde ağızdan alınması depresif ruh halini iyileştirip; depresyona bağlı sinirlilik ve yorgunluğu azaltmaktadır. Bazı kantaron ürünleri, reçeteli ilaçların yanı sıra işe yarayabilir. Ancak piyasada bulunan tüm kantaron ürünleri bu çalışmalarda kullanılanlarla aynı kalitede olmayacaktır. Buna ek olarak daha şiddetli depresyon vakalarında o kadar etkili olmayacaktır.
Bitkinin hafif ila orta şiddette depresyonu hafifletmede plasebodan daha etkili olabileceği çeşitli çalışmalarla ortaya konmuştur. Annals of Family Medicine‘de yayınlanan 2015 tarihli bir çalışmada, depresyon tedavisi gören hastalar için antidepresanların plasebodan daha etkili olup olmadığını incelemişlerdir.
Araştırmacılar daha önce yayınlanmış 66 çalışmayı (toplam 15,161 katılımcı ile) incelemiş ve hem antidepresan ilaçların hem de kantaron özlerinin hafif ila orta dereceli depresyon tedavisinde plasebodan daha etkili olduğunu saptamışlardır.
Ot, trisiklik ve tetrasiklik antidepresanlar, seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar), bir noradrenalin geri alım inhibitörü (NRI), bir serotonin-noradrenalin ile karşılaştırıldığında daha az yan etki ile ilişkili olduğundan, kantaron alan kişilerin tedaviye devam etme olasılıklarının daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Majör Depresyon
Kantaron ve majör depresyonla ilgili en kapsamlı araştırma, Cochrane Database of Systematic Reviews’da yayınlanan bir 2018 raporunda mevcuttur. Araştırmacılar, bitkinin etkilerini, 4 ila 12 haftalık bir süre boyunca bir plasebo veya standart antidepresan ilaçla karşılaştıran daha önce yayınlanmış 29 klinik çalışmayı (toplam 5.489 katılımcıyla) incelemişlerdir.
Araştırmacılar söz konusu bitkinin özlerinin standart antidepresanlar kadar etkili olduğu ve hatta plasebodan daha fazla etki ettiği sonucuna ulaşmışlardır. Ek olarak, bitkinin bilinenden daha az yan etkisi olduğunu ortaya çıkarmışlardır.
Menopoz belirtileri
Çoğu araştırma, söz konusu bitkinin ağızdan tablet ile alınması halinde sıcak basmalarını ve menopozun diğer semptomlarını azaltmaya yardımcı olabileceğini göstermektedir. Ayrıca bazı incelemelerde, kantaron ile karayılan otunun belirli kombinasyonlarının da bu konuda faydalı olabileceği sonucuna ulaşılmıştır.
Somatik belirti bozukluğu
Fiziksel bir belirtiye aşırı odaklanmanın neden olduğu duygusal sıkıntı durumu olan somatik belirti bozukluğu, 6 hafta boyunca her gün belirli miktarda kantaron kullanmak, bu durumun semptomlarını azaltıyor gibi görünmektedir.
Olası yan etkiler
Kısa bir süre için ağızdan takviye alan kişilerde yan etkiler görülebilir. Kantaron yan etkileri şunları içerebilir:
- Hafif mide rahatsızlığı
- İshal
- Ağız kuruluğu
- Baş ağrısı
- Yorgunluk
- Baş dönmesi
- Endişe
- Huzursuzluk
- Karıncalanma hissi
- Alerjik cilt reaksiyonları
- Cinsel veya erektil disfonksiyon
- Kabus görme
- Karaciğer hasarı
- Psikoz (nadir)
Söz konusu bitki, topikal olarak kullanıldığında deri döküntüsüne neden olabilir. Ayrıca cildinizin ve gözlerinizin güneş ışığına karşı hassasiyetini artırabilir. Lupus gibi bir durumunuz varsa veya ışığa duyarlılığa neden olabilecek ilaç kullanıyorsanız (bazı akne ilaçları gibi), bir doktora danışmanız gerektiğini unutmayın!
Olası ilaç etkileşimleri
Bu bitki, karaciğer tarafından parçalanma şekli nedeniyle yaygın olarak kullanılan ilaçlarla ciddi etkileşimlere neden olabilmektedir. Bitki, ilaçla farklı şekillerde etkileşime girebilir. Bazı ilaçların etkisini daha güçlü hale getirirken bazı ilaçları daha az etkili hale getirebilir. Söz konusu bitki ile etkileşime girebilecek ilaçların türleri şunlardır:
- Antibiyotikler
- Antidepresanlar
- Oral kontraseptifler
- İmmünosupresanlar
- Varfarin gibi kan sulandırıcılar
- Anksiyete tedavisinde kullanılan sakinleştiriciler ve ilaçlar
- Kanser, kalp rahatsızlıkları ve HIV/AIDS tedavisinde kullanılan ilaçlar
- Reçetesiz satılan ilaçlar (uyku, öksürük ve soğuk algınlığı için)
Kantaron, diğer şifalı bitkiler ve takviyelerle de etkileşime girebilir. Dolayısıyla kullanım esnasında 5-hidroksitriptofan (5-HTP), L-triptofan veya SAMe gibi serotonini artırabilecek herhangi bir besin takviyesi veya ilaç almaktan kaçınmalısınız.
Antidepresanlar veya serotonini yükselten herhangi bir madde ile birlikte kullanılması, aşırı serotoninden kaynaklanan potansiyel olarak tehlikeli bir durum olan serotonin sendromuna neden olabilir. Serotonin sendromunun belirtileri arasında; kafa karışıklığı, ateş, halüsinasyonlar, mide bulantısı, kas koordinasyonu kaybı, terleme ve titreme bulunur.
Bu belirtilerden herhangi birini yaşarsanız, bu bitkinin tabletini veya yağını kullanmayı bırakmalı ve derhal tıbbi yardım istemelisiniz. Eğer gerekli tedavi gerçekleşmezse sonuçları ölümcül olabilir.
Sonuç
Tanıdığınız biri depresyon gibi psikolojik bir sorunla uğraşıyorsa, belirtilerini yönetmek ve bu durumla baş edebilmek için farklı seçenekler arıyor olabilir. Kantaron üzerine yapılan araştırmalar umut verici olsa da, kullanılmadan önce mutlaka bir doktora danışılmasında fayda var. Doktorunuz, sizin için uygun olup olmadığına karar verecektir. Sizler de bu konuyla ilgili görüşlerinizi yorum yaparak bizlerle paylaşabilirsiniz.
İlginizi çekebilir:
