Melatonin, çoğunlukla akşam saatlerinde Epifiz bezi vasıtasıyla salgılanan tabiri caizse uyku hormonudur . Antioksidan özellik göstermesi bakımından vücudumuza birçok faydası vardır. Vücutta doğal olarak üretilse de takviye olarak, çoğunlukla jet lag ve vardiyalı çalışma tarzı uyku ile alakalı problemleri çözmede kullanılır.
Melatonin Hormonu Nedir?
Varlığı ilk defa 1950’li yıllarda keşfedilmiştir. Melatonin, beynimizin alt kısmında yer alan epifiz bezinin pineolasit adlı bölümleriyle ve gece saatlerinde salgılanmaya başlayan uyku döngülerini düzene sokan, vücudun biyolojik saatini oluşturan triptofandan imal edilen bir hormondur. Triptofan vücutta kendiliğinden üretilemez ve dışardan alınması gerekir. Triptofan; melatonin ve seratonin adlı hormonların üretilmesine yarar.
Melatonin hormonu; kan basıncının ayarlanması, vücut sıcaklığının ayarlanması, kanseri önlemesi gibi faydaları vardır. Ayrıca bir antioksidan olması sebebiyle bağışıklık sistemini de düzenlemeye yarar. Çoğunlukla 23.00-05.00 saatlerinde salgılanır. Karanlıkta salgılanmaya başlarken, ışıkta salgılanması durur. Yani uyurken asla ışıkta bulunmamalıyız, ışıkta uyumak vücut dengesini sarsan bir durumdur. Uyku sorunu yaşayan kişilerin doktor tavsiyesiyle takviye olarak alması gerekebilir. Kış aylarında gece/karanlık süresi daha uzun olduğu için kış aylarında daha fazla salgılanır.
Faydaları Nelerdir?
- Uyku döngüsünü ayarlar.
- Biyolojik saatimizi ayarlar.
- Uykularınızın verimini arttırır.
- Uykuya geçme sürenizi azaltır.
- Vücut ısısı, kan basıncı değerlerinin ayarlanmasını sağlar.
- Antioksidan özelliği sayesinde hücre tahribatını önler ve vücut bağışıklığınızı iyileştirir.
- Antioksidan özelliği sayesinde göz sağlığınızı korur.
- Mide asidi üzerine etkileri vardır ve reflüyü azaltır.
- Vücuttaki enfeksiyonu hafifletir.
- Vücutta kilo alımını kontrol eder.
- Bazı beyinsel hastalıklara karşı koruyucu rol oynar.
- Migreni hafifletir
- Kanseri önleyebilir. Araştırmalar gece vardiyasında çalışan kadınların, gündüz çalışan kadınlardan daha fazla ışık görmeleri nedeniyle melatonin hormonları az salgılandığı için meme kanserine daha sık yakalandığını göstermiştir.
- Kist oluşumunu önler.
- Kortizol seviyelerini düşürdüğü için depresyonu önleyici etkisi vardır.
- Stresinizi azaltır ve psikolojik problemleri önler.
- Kalp hastalıklarına karşı koruyucu rol oynar.
Eksikliği Nelere Yol Açar?
Yaş geçtikçe hormonun üretimi azalır. Bu azalma beraberinde çeşitli problemleri beraberinde getirir. Eksikliğinde; hücrelerimiz kendini yenilemeyi bırakır, bağışıklık sistemimiz zayıflar, yaşlanırız ve hastalıklara açık hale geliriz. Ayrıca stres, huysuzluk, uykusuzluk, halsizlik ve psikolojik problemler baş gösterir.
Arttırmak İçin Neler Yapılabilir?
Gece saatlerinde sağlıklı bir şekilde salgılanabilmesi için şunlara dikkat edilmesi önem arz eder;
- Uyuduğunuz yerin hiç ışık almamasına tamamen karanlık olmasına dikkat edin.
- Gece ve masa lambaları tarzı hiçbir ışık kaynağı olmaması gereklidir.
- Yine de karanlıkta uyku tutmuyorsa, tercih edeceğiniz tek ışığın sönük ve kırmızı renkte olması gerekmektedir.
- Televizyon izlerken uyuya kalınmamalıdır..
- Uykudan önce ekranı olan hiçbir elektronik aletle zaman geçirmemeliyiz.
- Uykularınızın düzenli bir şekilde olması sağlanmalıdır, biyolojik saat şaşırılmamalıdır.
- Mümkünse eğer gece vardiyalı işlerde çalışılmamalıdır, eğer gündüz çalışma gibi bir durumunuz söz konusu değilse takviye alınması gereklidir.
- Stres ve kötü duygulardan uzak durulmalı.
- Alkol, sigara gibi zararlılar bırakılmalı.
- Özellikle güneş battıktan sonra kahve ve çay gibi içecekler tüketilmemeli.
- Uyumadan önce fiziksel egzersizler yapılmamalı aksi taktirde vücut üretimi durdurur.
Melatonin Takviyesi Nedir?
Melatonin takviyesi çoğunlukla uyku sorunları yaşayan ve jet-lag olan, vardiyalı çalışan kişiler tarafından kullanılmaktadır. Doktor tavsiyesi haricinde kesinlikle kullanılmamalıdır.
Melatonin Takviyesini Kimler Kullanmamalıdır?
Tansiyon ilaçları, şeker ilaçları, immun sistemi baskılayıcı ilaçlar, aspirin gibi kanı sulandıran ilaçlar ve doğum kontrol hapları kullanan ve kullanmış kişiler takviye kullanırken dikkatli olmalıdır. Hamile veya yeni anneler, karaciğer sorunları bulunan kişiler ise takviye kullanmamalıdır. Çocuklarda kullanımının sonuçları ise bilinmemektedir. Genel olarak doktor tavsiyesi harici kesinlikle takviye kullanılmamalıdır.
Melatonin Hormonunu Arttıran Besinler Nelerdir?
Vücut tarafından üretilse de bunun için Triptofan adlı aminoasite ihtiyaç duyar, ancak bu madde vücutta üretilmez ve dışardan alınması gerekir. Triptofan içeren bazı besinleri aşağıdaki gibi sayabiliriz.
Kırmızı ve beyaz et, süt, yumurta, fındık, mercimek, kepek ekmeği, tahıllar, soya ürünleri ve çikolata aşırı miktarda bu maddeyi ihtiva eder.
Göz atın:
Karnitin Metabolizma Sağlığını Nasıl İyileştirir? 4 Başlıkta İnceledik!
Güçlü Bir Bağışıklık Sistemi için Bu 10 Maddeyi Uygulayın!
Propolis Nedir? Propolis’in Faydaları Nelerdir? 1001 Faydası var!
