İlk olarak Antik Yunanlar tarafından keşfedilen ve o dönemde antibiyotik ilaç olarak kullanılan propolis, ismini arıların zararları mikroorganizmalardan korumak üzere kovanlarının duvarlarına sıvadığı salgıdan alıyor. Bu sıvı kovanları koruduğu için terim Yunancada ”şehri koruyan” anlamına geliyor. Bu besin günümüzde bilinen en önemli doğal bağışıklık güçlendiricilerden biri. Korona günlerinde bağışıklığı güçlendirmek daha önemli hale geldiğinden biz de bugün “Propolis Nedir?” ve “Propolis’in Faydaları Nelerdir?” gibi sorularınıza cevap vermeye çalışacağız.
Propolis Nedir?
Propolis tamamen doğal bir arı ürünüdür. Arıcılıkta preboli ya da arı zamkı gibi isimleri vardır. Arıların bazı ağaç türlerinden (özellikle de çam gibi iğne yapraklı ağaçlardan) veya çiçeklerin tomurcuk, yaprak, gövde organlarından emdikleri reçinemsi maddeleri kendi baş kısımlarında yer alan salgı bezlerindeki enzimlerle işlemesi sonucunda oluşan özüt bir maddedir. Bal arıları bu maddeyi soğuktan ve mikroorganizmalardan korunmak için üretir. Bu sıvının ısı yalıtım özelliği vardır. Viskozitesi düşük ve yapışkan bir yapısı bulunur. Ayrıca kendine has bir kokusu vardır.
Bu ürünün içeriği, kokusu gibi kendine has birtakım özellikleri iklim, mevsim, coğrafi yapı, hasat edilme zamanı ve kaynak bitkiye göre farklılaşabilir çünkü doğal bir besindir. Bu faktörler propolisin rengini de değiştirebilir. Çoğu zaman koyu kahverengi olarak karşımıza çıkan bu ürün az önce bahsettiğimiz etkenlerin değişmesi halinde sarı, yeşil, kırmızı veya saydam hale dönüşebilir. Soğukta kırılgan ve sert bir hale gelir ancak sıcak havada akışkan bir yapıya bürünür. Bu faydalı ve doğal besinin içeriğine bakınca % 30 balmumu, % 50 bitkisel zamk, % 10 aril içerik, % 10 oranında ise diğer faydalı maddelerden barındırdığını görüyoruz.
Antioksidan ve antimikrobiyal etkisi bulunur. Mantar sorununa karşı antifungal etki gösterir. İçeriği açısından çok zengin bir besindir, bu nedenle önemli bir takviye ve bağışıklık güçlendirici olarak tüketilir.
İçinde 300’den fazla bileşik madde bulundurur. Bu besinin faydalı özellikleri çoğunlukla içeriğinde ihtiva ettiği flavonoid grubundaki maddelerden kaynaklıdır. Flavonoid ismiyle bilinen bitki pigmentleri fotosentez yetisi bulunan hücre yapılarında yer alır. Bu sebeple hayvanların vücudunda kendiliğinden üretilemezler. Bu da arıların bizim beslenmemize katkısı büyüktür. Arı poleni kadar zengin bir içeriğe sahip olmasına rağmen polenden daha farklıdır. Arılar bu besini kendi yaşam döngülerinde de çeşitli amaçlarla kullanmaktadır.
Arılar çenelerini kullanarak bu maddeyi kovanlarına götürür; burada bunu mum ve tükürükle yoğurarak pelet haline getirirler. Arılar imal ettikleri bu maddeyi diğer arıların hastalanmaması, kovanların iç kısımlarının korunması ve bal hücrelerinin boş kalan bölümlerinin doldurulması, kovanın sterilize edilmesi gibi amaçlarla kullanabilir. Ayrıca arıların steril ve temiz bir hayat sürmesini sağlayan bu besin kovan içerisinde ölen arıların kokmasına ve mikrop yaymasına da engel olur. Son olarak da ölen arıların kireçlenmesi için tercih edilen bu maddenin kış aylarında kovana soğuk girmemesi için de kullanıldığını, arıların bu şekilde kovanın giriş deliğini küçülttüğünü söylemek mümkün. Gerçekten muazzam değil mi? Şahsen bütün bu yaptıkları küçük kanatlı mühendis böceklere hayranlık duymamı sağlıyor.
Hasadın gerçekleştirilmesi için en uygun olan zaman dilimi yılın Eylül ve Ekim aylarıdır çünkü arılar kış aylarına girmeden önce hazırlık amacıyla yaşadıkları kovanları en iyi şekilde korumaya çalışır. Bu süreçte kovandaki deliği olabildiğince küçültürler. Bu besin arıcılar tarafından hasat edilir. Çözünürlük açısından baktığımızda en az suda, en fazla da alkolde çözündüğünü görüyoruz.
Propolis’in Faydaları Nelerdir?
- Bağışıklık Sistemini Güçlendirici Bir Etkisi Bulunur: İçinde yer alan C vitamini oldukça iyi bir antioksidandır. Bu özelliği sayesinde insan vücudunun dış etkilere maruz kalarak hastalanmasını önler, ayrıca vücutta bazı kronik hastalıkların oluşmasını engeller.
- Grip veya Soğuk Algınlığından Korur: Grip, influenza virüsünün sebep olduğu bir hastalıktır. Propolisin içinde yer alan ve Flavonoid grubu adı verilen bileşikler vücudu bu virüslere karşı korur. Haricen kullanıldığında grip veya soğuk algınlığı üzerinde olumlu etkisi olduğu söylenebilir.
- Uçuk Tedavisinde Kullanılır: Ağızda uçuk oluşumuna neden olan Herpes virüsüne karşı etkilidir. Uçuk tedavisi için sorunlu bölgeye uygulayabilir.
- Ağız ve Diş Sağlığında Etkilidir: Antibakteriyel özelliği sayesinde ağız içinde bakteri üremesini durdurur. Böylece diş çürüklerini önler. Diş etlerinde bulunan iltihaba iyi gelir. Ağız ve diş sağlığı için gargaralara veya diş macununa eklenebilir.
- Sindirim Sistemine Bağlı Bazı Hastalıkların Tedavisinde Kullanılır: Mide ülseri ve ülseratif kolit tedavisinde kullanılır. Ayrıca bu rahatsızlıklara karşı koruyucu etkisi de vardır.
- Solunum Sağlığına Olumlu Etkisi Vardır: Özellikle mevsim geçiş döneminde sık görülen üst solunum problemleri için tercih edilebilir. Boğaz ağrısına karşı hem içten hem de dıştan uygulanabilir. Antibakteriyel etkisinden dolayı astım ve bronşit gibi hastalıklara da iyi gelir.
İlginizi Çekebilir:
Keten Tohumu Faydaları Nelerdir? En Az 20 Fayda!
